โกศ - สำนักงานราชบัณฑิตยสภา

โกศ  คำว่า โกศ มีหลายความหมาย หากหมายถึงที่ใส่กระดูกคนตายที่เผาแล้ว มีขนาดต่าง ๆ แต่ไม่ถึงกับใหญ่มากนัก มักทำเป็นทรงยอด มีฝาครอบ ซึ่งเราเห็นได้ตามร้านขายเครื่องสังฆภัณฑ์ทั่วไป โกศ แบบนี้ใช้ลักษณนามว่า โกศ กษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา ได้ทรงสร้างถวายพระพุทธชินราช เมื่อปี พ ศ ๒๒๙๙ อกเลาพระวิหารพระพุทธชินราชมีพุทธานุภาพ และมหิทธานุภาพ

ตำนานพระโกศ แม้พระโกศจะไม่ได้ใช้สำหรับทรงพระบรมศพแล้ว แต่ก็ถือเป็นเครื่องประกอบพระอิสริยยศสำคัญ ในการนี้มีการสร้างพระโกศจันทน์ และหีบพระบรมศพจันทน์  โกศ มี พระ ราชโองการ โปรด ให้ กรม ช้าง ออก ไป รับ เข้า มา พระราชทาน นาม ว่า โกศ ทรง มี พระ ราชดําริ สมเด็จ พระเจ้า บรม โกศ สมเด็จ แล้ว พระราชทาน นาม ชื่อ

โกศ ประวัติเล่าว่า สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศได้เสด็จทางชลมารคมาตามลำน้ำเจ้าพระยาผ่านเมืองนนทบุรีเรื่อยมาทางคลองลัด (ในปัจจุบันเรียกว่าคลอง การอัญเชิญพระศพลงพระโกศ ในส่วนของการบรรจุพระบรมโกศ หรือพระโกศนั้น ตามคตินิยมของพราหมณ์เชื่อว่า เมื่อพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์เสด็จสวรรคตหรือสิ้นพระชนม์